Kể từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, tấm bản đồ hành chính Việt Nam mà chúng ta quen thuộc đã có những thay đổi đáng kể. Đây là thời điểm một chủ trương lớn về việc sắp xếp, sáp nhập các xã, phường, huyện, quận trên cả nước chính thức được áp dụng. Không chỉ là những nét vẽ mới trên bản đồ, sự thay đổi này hứa hẹn sẽ mang đến một "diện mạo" mới cho bộ máy chính quyền, đồng thời mở ra nhiều cơ hội phát triển cho từng địa phương.
Vì sao lại có sự thay đổi lớn này?
Hãy hình dung bộ máy hành chính của chúng ta như một ngôi nhà lớn. Theo thời gian, để đáp ứng nhu cầu quản lý, chúng ta đã xây thêm rất nhiều căn phòng nhỏ, tức là các xã, phường, huyện. Tuy nhiên, một số căn phòng này lại quá nhỏ về diện tích hoặc có ít người ở, dẫn đến việc vận hành trở nên cồng kềnh và tốn kém. Chi phí để duy trì bộ máy quản lý cho các đơn vị này khá lớn, nhưng hiệu quả mang lại đôi khi chưa thực sự tương xứng.
Để ngôi nhà chung trở nên gọn gàng, hoạt động hiệu quả hơn, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 35/2023/QH15 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính. Đây là một bước đi cần thiết, phù hợp với xu thế phát triển hiện đại, giúp tinh gọn bộ máy và nâng cao chất lượng phục vụ người dân.
Những thay đổi cụ thể sẽ ra sao?
Trọng tâm của đợt sắp xếp lần này là các xã và huyện chưa đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số. Sau khi hoàn tất, bức tranh hành chính tổng thể sẽ có những thay đổi ấn tượng:
- Xóa bỏ hoàn toàn cấp huyện. Cơ cấu hành chính chỉ còn câp tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương, bên dưới là cấp xã/phường và đặc khu.
- 64 tỉnh thành sau sáp nhập chỉ còn 34 tỉnh và thành phố trực thuột trung ương.
Quá trình thay đổi dựa trên những nguyên tắc nào?
Quá trình sáp nhập không diễn ra một cách tùy tiện mà được thực hiện dựa trên những nguyên tắc cốt lõi, với mục tiêu đặt người dân vào vị trí trung tâm:
- Ưu tiên sự ổn định: Mọi thay đổi đều hướng đến việc hạn chế tối đa xáo trộn trong cuộc sống của người dân. Các dịch vụ thiết yếu như y tế, giáo dục, và thủ tục hành chính sẽ được đảm bảo thông suốt.
- Tôn trọng văn hóa và lịch sử: Trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, nhiều địa phương đã tổ chức lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân. Các yếu tố về lịch sử, văn hóa, phong tục, tập quán của từng vùng miền được xem xét một cách cẩn trọng.
- Gắn liền với tinh gọn bộ máy: Sáp nhập không chỉ là gộp các địa danh lại với nhau, mà còn là cơ hội để sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức, giảm bớt các vị trí trùng lặp và nâng cao hiệu quả làm việc.
- Đảm bảo quốc phòng, an ninh: Các khu vực có vị trí chiến lược về quốc phòng – an ninh được cân nhắc kỹ lưỡng để không gây ảnh hưởng đến sự an toàn và trật tự chung.
Quá trình tái cấu trúc mang lại lợi ích gì?
Việc sắp xếp lại các đơn vị hành chính được kỳ vọng sẽ mang lại một luồng sinh khí mới với nhiều lợi ích thiết thực:
- Bộ máy gọn nhẹ, tiết kiệm hơn: Giảm bớt các cơ quan trung gian giúp tiết kiệm một khoản ngân sách đáng kể. Nguồn lực này có thể được ưu tiên đầu tư cho các công trình phúc lợi, phát triển kinh tế.
- Quản lý hiệu quả hơn: Khi một đơn vị hành chính có quy mô lớn hơn, nguồn lực (cả về con người và vật chất) sẽ tập trung hơn. Điều này tạo điều kiện để chính quyền cung cấp các dịch vụ công đồng bộ và chất lượng hơn.
- Phát triển kinh tế nhanh hơn: Các tỉnh, thành phố mới với quy mô lớn hơn sẽ có sức hút mạnh mẽ hơn đối với các nhà đầu tư. Họ sẽ nhìn thấy tiềm năng phát triển và cơ hội kinh doanh rõ ràng hơn.
- Tạo đà cho kinh tế cất cánh: Một địa phương với diện tích rộng, dân số đông sẽ có sức hấp dẫn lớn hơn đối với các nhà đầu tư, thuận lợi cho việc quy hoạch các khu công nghiệp, đô thị và phát triển dài hạn.
- Phù hợp với xu thế hiện đại: Trong thời đại số, việc quản lý hành chính đòi hỏi sự chuyên nghiệp, nhanh gọn. Một hệ thống tinh gọn sẽ dễ dàng thích ứng với quá trình đô thị hóa và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ.
Những thách thức trước mắt
- Vấn đề nhân sự: Việc sắp xếp, bố trí lại đội ngũ cán bộ, công chức dôi dư sau sáp nhập là một bài toán cần lời giải thấu đáo, hợp tình hợp lý để đảm bảo quyền lợi cho người lao động
- Tâm lý và thói quen: Người dân có thể cần thời gian để làm quen với tên gọi, địa chỉ mới. Công tác truyền thông, hướng dẫn cần được thực hiện một cách gần gũi và kiên trì.
- Đồng bộ hóa dữ liệu: Một khối lượng công việc khổng lồ cần được thực hiện nhanh chóng, đó là cập nhật và đồng bộ hóa hệ thống giấy tờ, hồ sơ, cơ sở dữ liệu như Căn cước công dân, sổ đỏ, đăng ký kinh doanh...
- Gìn giữ bản sắc: Khi nhiều tỉnh thành bị sáp nhập về chung một nhà, làm thế nào để những nét văn hóa, truyền thống đặc trưng của từng làng, từng xã không bị phai nhạt là một trăn trở lớn, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt.
Danh sách các tỉnh và thành phố mới
- Hà Nội được hình thành từ: Hà Nội
- Cao Bằng được hình thành từ: Cao Bằng
- Tuyên Quang được hình thành từ: Tuyên Quang, Hà Giang
- Điện Biên được hình thành từ: Điện Biên
- Lai Châu được hình thành từ: Lai Châu
- Sơn La được hình thành từ: Sơn La
- Lào Cai được hình thành từ: Lào Cai, Yên Bái
- Thái Nguyên được hình thành từ: Thái Nguyên, Bắc Kạn
- Lạng Sơn được hình thành từ: Lạng Sơn
- Quảng Ninh được hình thành từ: Quảng Ninh
- Bắc Ninh được hình thành từ: Bắc Ninh, Bắc Giang
- Phú Thọ được hình thành từ: Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình
- Hải Phòng được hình thành từ: Hải Phòng, Hải Dương
- Hưng Yên được hình thành từ: Hưng Yên, Thái Bình
- Ninh Bình được hình thành từ: Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam
- Thanh Hóa được hình thành từ: Thanh Hóa
- Nghệ An được hình thành từ: Nghệ An
- Hà Tĩnh được hình thành từ: Hà Tĩnh
- Quảng Trị được hình thành từ: Quảng Trị, Quảng Bình
- Huế được hình thành từ: Huế
- Đà Nẵng được hình thành từ: Đà Nẵng, Quảng Nam
- Quảng Ngãi được hình thành từ: Quảng Ngãi, Kon Tum
- Gia Lai được hình thành từ: Gia Lai, Bình Định
- Khánh Hòa được hình thành từ: Khánh Hòa, Ninh Thuận
- Đắk Lắk được hình thành từ: Đắk Lắk, Phú Yên
- Lâm Đồng được hình thành từ: Lâm Đồng, Đắk Nông, Bình Thuận
- Đồng Nai được hình thành từ: Đồng Nai, Bình Phước
- Hồ Chí Minh được hình thành từ: Hồ Chí Minh, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu
- Tây Ninh được hình thành từ: Tây Ninh, Long An
- Đồng Tháp được hình thành từ: Đồng Tháp, Tiền Giang
- Vĩnh Long được hình thành từ: Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh
- An Giang được hình thành từ: An Giang, Kiên Giang
- Cần Thơ được hình thành từ: Cần Thơ, Sóc Trăng, Hậu Giang
- Cà Mau được hình thành từ: Cà Mau, Bạc Liêu